Enkele conclusies over de BHW in Leiden
- De BHW-buurtcomités voeren vanaf begin 70-er jaren acties tegen de huurverhoging en voor renovatie in de buurten met vooroorlogse woningen. Het vooroorlogse woningbestand van de Leidse woningbouwverenigingen is slecht onderhouden en vertoont vele gebreken, terwijl de jaarlijkse huurverhogingen gewoon doorgaan. Daar komt in 1972 nog eens de huurharmonisatie bij, die een extra huurverhoging van meer dan 6% betekent. Dat is de voedingsbodem voor het verzet van de BHW-buurtcomités. In georganiseerd verband weigeren huurders de huurverhoging te betalen, halen ze handtekeningen op, inventariseren ze klachten, maken rapporten en zwartboeken, bezetten ze bureau huisvesting, verspreiden ze de Buurtkrant en pamfletten, houden ze actiebijeenkomsten en trekken ze op naar het stadhuis. De BHW geeft handen en voeten aan de onvrede en eisen van de bewoners.
- Bij de besturen van de Leidse woningbouwverenigingen, maar ook bij instanties als de Gemeente en de Huuradviescommissie is weinig bereidheid de klachten en voorstellen van de buurtcomités serieus te nemen. Integendeel, soms is er sprake van openlijke of verhulde tegenwerking. De BHW botst tegen een muur van autoritaire en regenteske instanties op. Zij moet veel uit de kast halen om gehoor te krijgen. Van echte inspraak laat staan medezeggenschap van bewoners is geen sprake.
- De plannen voor huurharmonisatie komen van het kabinet Biesheuvel met minister Udink op Volkshuisvesting. In mei 1973 treedt het kabinet Den Uyl aan met de PvdA-staatsecretarissen Jan Schaefer (Stadsvernieuwing) en Marcel van Dam (Volkshuisvesting). De BHW en met haar veel huurdersorganisaties hebben hun hoop gevestigd op dit progressieve kabinet. Na veel onduidelijkheid en hoopvolle uitspraken dwingt Marcel van Dam de woningbouwverenigingen de huurharmonisatie voor de vooroorlogse woningbouwcomplexen in Leiden toch door te zetten. Dat veroorzaakt veel teleurstelling en zet kwaad bloed bij BHW en bewoners. Wel komt het kabinet Den Uyl in 1976 onder druk van de vele acties in het land met subsidies voor renovatie en herstel (stadsvernieuwing).
- De BHW boekt in Leiden een aantal concrete successen, zoals een huurstop voor vooroorlogse woningen in 1973, woningen voor grote gezinnen na de bezetting van Bureau Huisvesting, een speeltuin in Staalwijk, reparaties vooroorlogse woningen, etc. Maar de acties van de BHW geven vooral de stoot voor het gemeentebestuur om de miljoenen guldens van het Rijk binnen te halen die nodig zijn voor grootschalige stadsvernieuwing. Zelfs voordat de Saldo-regeling Stadsvernieuwing in januari 1977 in de Staatscourant komt heeft Leiden de eerste miljoenen al binnen. Ongetwijfeld spelen de ervaringen van Marcel van Dam met de Leidse BHW daarbij een rol. De acties van de BHW in de te dure nieuwbouw (Merenwijk, Castellumweg) dragen bij aan de totstandkoming en verbetering van de Individuele Huursubsidie (IHS)
- Voor de ontwikkeling van de SP in Leiden is de BHW van grote betekenis. Door de BHW-acties leggen de kaderleden van de SP in heel Leiden contacten met buurtbewoners en voeren ze samen actie. De SP leert daardoor wat er onder de Leidse bevolking leeft en raakt geworteld in de Leidse samenleving. Samen in actie komen schept sterke banden en maakt SP’ers bekend in heel Leiden. Dat is mede de basis voor de latere successen bij de gemeenteraadsverkiezingen.
- De kaderleden van de SP richten in de 70-er jaren niet alleen BHW-comité ’s op. Ook nemen ze het initiatief voor andere organisaties zoals de Vereniging Voorkomen Is Beter (VIB) en het Milieu Aktiecentrum Nederland (MAN). Daarbij komen de ervaringen die zij met de BHW hebben opgedaan goed van pas. Zo ontwikkelt de SP zich als een actieve politieke partij. In 1975 richt de SP de Hulp en Informatiedienst (SP-HID) op. Vanaf dan worden allerlei acties op het gebied van wonen, gezondheid en milieu onder de naam SP-HID gevoerd.
Cor Vergeer, september 2018