Hoven Willem de Zwijgerlaan in actie tegen verwaarlozing

In het voorjaar van 1978 nemen enkele bewoners uit de Hoven langs de Willem de Zwijgerlaan contact op met de Hulp en Informatiedienst van de SP (SP-HID).

Zij willen dat hun flatwoningen, die vlak na de oorlog gebouwd zijn, beter worden onderhouden, omdat ze last hebben van tochtende ramen, rotte kozijnen, stinkende riolering en vochtoverlast. Samen met SP’ers Tonie Bender en Cor Vergeer gaan zij alle Hoven-bewoners langs met een enquête. Daaruit blijkt dat de flats in de Hoven langs de Willem de Zwijgerlaan in erbarmelijke staat verkeren. Het rapport wordt aan de woningbouwvereniging Ons Belang en de gemeenteraad gestuurd. Dat maakt heel wat los bij de bewoners, maar het duurt even voor de autoriteiten in beweging komen.  

Op maandagavond 20 maart 1978 komen een aantal bewoners van de Hoven op uitnodiging van de SP bij elkaar in de Willem de Zwijgerschool.

Aanleiding is het onderzoek naar de klachten in de buurt dat mevrouw Holswilder uit de Stuyvesanthof en mevrouw Montagne uit de Pieter Bothstraat samen met de twee SP’ers gedaan hebben. Zij hebben van 164 bewoners een ingevuld klachtenformulier gekregen. De resultaten zijn schrikbarend:

• Bij 85% van de bewoners zit er geen stopverf meer bij ramen en deuren
• Bij 76% is het houtwerk verwaarloosd doordat het niet geschilderd wordt
• Bij 47% is het houtwerk totaal verrot
• Bij 39% sluiten de ramen en deuren niet waardoor last van vocht en tocht
• Bij 40% zijn er scheuren in de muren (vooral in de trapportalen)
• Bij 16% zitten de trapleuningen in de portalen los
• Bij 20% doet de deurbel en de huistelefoon het niet
• Bij 40% stinkt het riool

Sommige bewoners vertellen dat ze zelf reparaties ter waarde van duizenden guldens hebben gedaan of laten doen. Ook hebben bewoners van het bestuur van Ons Belang gehoord dat er voorlopig niets aan de woningen gedaan wordt omdat er over een jaar of tien toch gerenoveerd wordt.

 

 

Volgens de SP is dit het paard achter de wagen spannen: “Het betekent dat de bewoners steeds meer in krotten komen te wonen en dat in de toekomst dure renovatie moet plaats vinden met grote huurverhogingen als gevolg. We moeten nu verkrotting voorkomen en degelijk onderhoud van onze huizen eisen.”

Goed onderhoud nu!

De onderzoekers maken een uitgebreid rapport op van hun bevindingen en verbinden daar het pleidooi aan voor “Goed en degelijk onderhoud van onze huizen, nu direkt!”

Vergezeld van een brief met het verzoek om binnen drie weken een onderhoudsplan aan de bewoners voor te leggen, wordt het rapport op 22 mei aan het bestuur van Ons Belang gestuurd. Ook wordt het ter kennis gebracht aan de Leidse gemeenteraad, Bouw- en woningtoezicht en de Huuradviescommissie. Dat de drie-weken-eis het niet haalt is misschien niet verwonderlijk, maar dat het bijna drie jaar zal duren voor er iets gebeurt wel. De bewoners verwachten dat er op korte termijn maatregelen worden genomen. Want op 23 juni sturen B en W van Leiden als antwoord op het onderzoeksrapport van de SP  een brief waarin staat dat een plan voor groot onderhoud in voorbereiding is.

In een pamflet schrijft het bewonerscomité: “U ziet: er zijn plannen in voorbereiding. Dat is alvast heel wat. Waar een onderzoek van de SP Hulp en Informatiedienst al niet goed voor is.”

Belofte: “Voor eind van het jaar een onderhoudsplan”

Het bewonerscomité wil de vinger aan de pols houden en maakt een afspraak met de heer Akse van de gemeentelijke afdeling Volkshuisvesting. Op dinsdag 19 september 1978, de dag dat koningin Beatrix in Den Haag de troonrede voorleest, maken mevrouw Holswilder en mevrouw Montagne vergezeld door Cor Vergeer van de SP hun opwachting op het Leidse stadhuis. Zij worden ontvangen door de heren Akse en Kroon, die zich terdege van de ernst van de situatie bewust zijn. Dat blijkt uit hun belofte om vóór het eind van het jaar een groot onderhouds- en verbeteringsplan aan de bewoners voor te leggen. In oktober moet een proef met vervanging van de raamkozijnen in de Pieter Bothstraat uitsluitsel geven over wat er precies moet gebeuren. De ambtenaren zijn het eens met de stelling van de bewoners dat het wegwerken van achterstallig onderhoud op zich geen huurverhoging tot gevolg mag hebben. In oktober worden er in de Pieter Bothstraat inderdaad bij enkele woningen nieuwe raamkozijnen gemonteerd.

Gebroken belofte

 

Het wordt voorjaar 1979 en van de kant van de gemeente en Ons Belang blijft het akelig stil. Waar blijft het groot-onderhoudsplan? In een pamflet dat huis aan huis in de buurt verspreid wordt schrijft het actiecomité:

 

 “Wanneer wij nu, april 1979 de balans opmaken blijkt het volgende:

1 . De proef met enkele raamkozijnen is genomen. Wij hebben geïnformeerd naar de uitslag, maar daarover konden de heren op het stadhuis ons nog niets vertellen. Dat is natuurlijk flauwe kul, want je hoeft echt geen bouwkundig ingenieur te zijn om te zien dat die kozijnen verrot zijn en vernieuwd moeten worden.

2 . De belofte om een plan aan de bewoners voor te leggen om het achterstallig onderhoud weg te werken is niet nagekomen. Bij informatie op het stadhuis blijken de heren zelfs te ontkennen dat er een dergelijke afspraak gemaakt is.”

De boosheid van het actiecomité wordt omgezet in actie. Weer gaan ze samen met SP’ers huis aan huis om handtekeningen op te halen onder twee eisen: Alle raamkozijnen moeten zo snel mogelijk worden vernieuwd en vóór 1 juni moet er een onderhoudsplan zijn. Op dinsdag 22 mei vergadert de raadscommissie Volkshuisvesting.

Een mooie gelegenheid voor het actiecomité om de petitie met handtekeningen aan wethouder Verboom (PvdA) en de commissieleden aan te bieden. Namens de bewoners doet mevrouw Holswilder nog maar eens de voorgeschiedenis uit de doeken.

“U begrijpt misschien dat wij nu langzamerhand wel eens willen weten waar we aan toe zijn. Wij willen onze huizen niet nog verder laten verkrotten”.

Al die tijd wordt niets vernomen van het bestuur van Ons Belang. 

 

 

Maar in het Leidsch Dagblad zegt voorzitter F.Velthuijsen wel dat de SP niet goed op de hoogte is 

en dat er plannen in voorbereiding zijn. Wanneer hebben we dat al eerder gehoord?

Ondanks gebreken toch huurverhoging

In veel Leidse buurten is de datum van 1 juli berucht vanwege de jaarlijkse huurverhoging. Ondanks de vele gebreken aan de woningen krijgen de bewoners van de Hoven aan de Willem de Zwijgerlaan een aankondiging dat per 1 juli de huren met 6% omhoog gaan.

Het actiecomité schrijft in een pamflet: “Het is wel zeer opvallend dat we van Ons Belang tot nu toe nooit iets gehoord hebben op onze verzoeken voor degelijk onderhoud, maar dat ze ons wel weten te vinden als het om huurverhoging gaat.”  Maar daar blijft het niet bij. Het actiecomité, dat inmiddels uitgebreid is tot acht personen, roept elke bewoner op om op het meegestuurde formulier nog eens alle gebreken en mankementen van de woning te vermelden. Het gaat weer deur aan deur in de portiekflats langs om de formulieren op te halen.

Volgens de wet moet het formulier naar de verhuurder gestuurd worden, die vervolgens de Huuradviescommissie om een uitspraak moet vragen.

 

Gedurende die procedure heeft de huurder het recht om de huurverhoging te weigeren. Het actiecomité adviseert om de huurverhoging niet te betalen en het geld apart te leggen totdat de Huuradviescommissie een uitspraak heeft gedaan. 

 

 

SP vraagt Ons Belang om samen op te trekken

Op maandagavond 11 juni 1979 houdt het bestuur van Ons Belang spreekuur. Een mooie gelegenheid voor het voltallige actiecomité onder leiding van mevrouw Holswilder en Montagne vergezeld door een aantal bewoners om 120 opgehaalde formulieren bij het bestuur langs te brengen.

SP’er Cor Vergeer zegt dat de actie niet gericht is tegen het bestuur, maar omdat Ons Belang de verhuurder is worden de formulieren aan het bestuur aangeboden. Hij roept het bestuur op om samen te werken: “Verschuil u niet achter richtlijnen van het ministerie of stadhuis. Kom op voor het belang van de bewoners en tegen verkrotting van onze huizen. Dat is uw taak en dat doen wij ook.” Maar ondanks dit pleidooi krijgen de weigeraars van de huurverhoging, die in hun recht staan, een aanmaning van Ons Belang om per omgaande te betalen. Het actiecomité tekent fel protest aan tegen deze gang van zaken.

Vijf minuten om klachten te bespreken

Inmiddels is het voorjaar 1980 geworden. De Huuradviescommissie is aan de slag gegaan met de ingevulde klachtenformulieren en stuurt aan elke bewoner apart een brief met een rapport over de betreffende woning.

De SP Hulp en Informatiedienst probeert een inventarisatie daarvan te maken. Daaruit blijkt dat lang niet alle klachten door de Huuradviescommissie serieus worden behandeld en dat de bureaucratie hoogtij viert. In plaats van de vaststelling dat bij alle woningen in het hele complex  sprake is van achterstallig onderhoud, wordt de ene scheur wel en de andere scheur niet als gebrek erkend. Geen wonder dat de procedure bijna een jaar geduurd heeft. Elke bewoner wordt nu apart uitgenodigd om op een donderdag naar de Huuradviescommissie te komen. Zo veel tijd als de Huuradviescommissie zelf heeft genomen wordt de bewoners niet gegund. Voor elke bewoner is vijf minuten uitgetrokken om het rapport te bespreken.

 

Eindelijk resultaat: nieuwe kozijnen

Toch is het apparaat onder druk van de actie in beweging gezet. Het wachten is op goedkeuring door het ministerie van de plannen voor groot-onderhoud en verbetering. Maar het gemeentebestuur van Leiden ziet de urgentie van een snelle aanpak in. 

In november 1980 krijgt Ons Belang een voorschot van de gemeente in afwachting van financiële steun van het Rijk. Op 1 december verleent de gemeenteraad een krediet van bijna anderhalf miljoen gulden aan Ons Belang. Bij 243 woningen in de Hoven aan de Willem de Zwijgerlaan worden nieuwe kozijnen met dubbel glas geplaatst. In de jaren daarna worden renovatieplannen voor verschillende na-oorlogse woningcomplexen in Leiden uitgevoerd.

Bij de verkiezingen voor de gemeenteraad in 1982 behaalt de SP in Leiden haar eerste zetel. Relatief veel SP-stemmen komen uit Leiden Noord en de Kooi. De kennismaking met de SP van de Hoven-bewoners heeft daar zeker aan bijgedragen.

 

Bronnen:

• SP-archief Vergeer, dossier 53. Hierin alle originele pamfletten, brieven, verslagen, documenten, knipsels
• foto’s SP-archief Vergeer in media.sp
• Leidsch Dagblad: 24/5/1978; 8/6/1978; 17/5/1979; 28/5/1979; 12/6/1979; 11/11/1980
• Leidse Courant: 12/6/1979

Meer over wonen: http://www.geschiedenisspleiden.nl/sp-en-wonen/