De Socialistische Partij wordt op 22 oktober 1972 in Rotterdam opgericht. Daar zijn enkele Leidse vertegenwoordigers bij aanwezig. In Leiden bruist het dan van de acties tegen vastgeroeste structuren en regenten: van werkende jongeren tot feministen, van bouwvakkers tot scholieren en van studenten tot kunstenaars. In Rotterdam vindt in de zomer van 1970 de havenstaking plaats, de grootste naoorlogse staking in Nederland geleid door het comité Arbeidersmacht van de Kommunistiese Eenheidsbeweging Nederland (KEN).
Cursus marxisme leninisme
Witte Singel, April 1970
In datzelfde jaar organiseert de Algemene Leidse Studenten Vereniging (ALSV) aan de Witte Singel, met subsidie van de universiteit, een cursus ‘marxisme-leninisme’ onder meer door Daan Monjé, landelijk secretaris van de KEN. Dat mondt uit in de start van een Leidse afdeling van de KEN met onder meer Jaap Westbroek (1), Kees Walle (2), Willy Thomassen (3) Piet Ordeman (4) en Ton Harmsen (5). In november 1971 verhuist deze groep grotendeels naar Den Haag en dan wordt een groep Leidenaren, die actief is in de Marxisties Leninistiese Studenten (MLS), lid van de KEN. De Leidse afdeling van de KEN telt dan onder meer de volgende leden: Gerard Harmes, Hans de Bres, Harrie Boddé, Fenna Vergeer, Cor Vergeer, Margreet Zijlstra, Anneke de Langen, Co Vermeer en Kees van der Linden. Gerard Harmes wordt tot voorzitter gekozen. Zij zijn vooral actief in de strijd tegen de woningnood in verschillende Leidse buurten met de BHW, maar ook bij studentenacties op de universiteit met de MLS. Vertegenwoordigers van deze Leidse KEN-afdeling gaan zondag 22 oktober 1972 naar het oprichtingscongres van de SP in Rotterdam. Vanaf dan is er een afdeling van de Socialistische Partij in Leiden, die 13 ‘kaderleden’ telt.
SP en het werk onder de mensen.
De jonge SP onderscheidt zich nogal van andere linkse clubjes die er begin 70-er jaren bestaan en die zich verliezen in vruchteloze discussies over de juiste ideologie. De SP-ers van het eerste uur willen hun socialistische idealen in praktijk brengen. Een belangrijk uitgangspunt daarbij is: “We moeten naar de mensen toe, onderzoek doen en samen met hen de maatschappij veranderen.” Dat resulteert in de oprichting van ‘massaorganisaties’ op het gebied van wonen (BHW), milieu (MAN), gezondheid (VIB) en oorlog en vrede (Van Mens tot Mens). Van deze massaorganisaties kan iedereen lid worden ongeacht politieke voorkeur. Al voor de oprichting van de SP zijn de Leidenaren actief in bedrijven en buurten en dat wordt voortgezet en uitgebreid.
Eigen huis in de Groenesteeg
SP-pand in de Groenesteeg van 1974 tot 2000
In het begin worden alle activiteiten van de jonge SP-afdeling bij de kaderleden thuis gedaan. Van vergaderingen tot stencilwerk, van spandoeken maken tot het vouwen van de Tribune , het ledenblad van de SP. Dat de Leidse SP’ers grote ambities en vertrouwen in de toekomst hebben blijkt uit het feit dat zij op zoek zijn naar een eigen huis voor de Leidse afdeling. In 1974 wordt het pand Groenesteeg 31-33 aangekocht, in de buurt bekend als de voormalige ijssalon van Gaasbeek. Het geld daarvoor komt voor de helft van een onderhandse lening van de kaderleden en voor de andere helft van een hypotheek van de bank. Jarenlang is ‘de Groenesteeg’ een begrip in de stad als centrum van alle SP-activiteiten. De leningen van de kaderleden zijn later allemaal met rente terugbetaald. In 1999 wordt het pand in de Groenesteeg verkocht en betrekt de SP-afdeling het pand in de Marnixstraat.
- Zie: Jaap Westbroek
- Zie: Kees Walle
- Zie: Willy Thomassen
- Zie: Piet Ordeman
- Zie: Ton Harmsen